ZRÓBMY TO RAZEM ...

Zanim zaczniemy pisać biznes-plan spróbujmy ocenić naszą szansę na uzyskanie kredytu i zapoznajmy się z ogólnymi warunkami, które trzeba spełniać, by uzyskać kredyt. Oceńmy, czy nasza inwestycja ma szanse na zapewnienie środków niezbędnych do jej realizacji. Być może już dzisiaj można rozpocząć pisanie biznes-planu, by za kilka dni złożyć go wraz z wnioskiem kredytowym w banku, ale możliwe, ….. że trzeba będzie przesunąć termin i lepiej się przygotować do udanego startu w biznesie. Warto przy tym wiedzieć, gdzie szukać kredytów na działalność gospodarczą.

Każda inwestycja (a taką jest rozpoczęcie działalności lub jej dalszy rozwój) wymaga pozyskania kapitałów na jej sfinansowanie. W uproszczeniu możemy podzielić kapitały inwestycyjne na środki własne oraz obce (do których zaliczamy kredyty). Nowopowstające firmy cierpią na chroniczny brak kapitałów, dlatego uzupełnieniem brakujących środków jest bardzo często kredyt bankowy.

Banki udzielają kredytów w oparciu o kryterium zdolności kredytowej kredytobiorcy oraz wymagają często zabezpieczeń dla udzielanych kredytów. Nie każdy, kto zwraca się do banku o kredyt otrzymuje go i warto realnie oceniać możliwość uzyskania kredytu na działalność gospodarczą bez nadmiernego optymizmu oraz nadmiernego pesymizmu.
Nierzadko słyszy się opinie, jak to łatwo dostać kredyt w USA, gdzie wystarczy iść do banku z biznes-planem napisanym ołówkiem na połowie kartki formatu A4 i bank udziela paru milionów dolarów kredytu. Są to oczywiście bzdury, a banki na całym świecie stosują podobne procedury oceny ryzyka kredytów.

Zdolność kredytowa jest to zdolność kredytobiorcy do spłaty rat kapitałowych wraz z należnymi odsetkami, oceniana na podstawie dochodów kredytobiorcy, w szczególności tych, które regularnie wpływają na rachunek bankowy kredytobiorcy. W przypadku małych firm działających na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej banki badając zdolność kredytową uwzględniają wszystkie udokumentowane dochody kredytobiorcy, łącznie z zyskami firmy. Na tej podstawie banki przeliczają sobie, ile i na jaki okres można udzielić kredytu danemu kredytobiorcy.
Pozytywnie oceniona zdolność kredytowa nie zawsze jest wystarczającym powodem dla banku, by udzielić kredytu. O ile kredyty do kilkudziesięciu tysięcy PLN można coraz częściej uzyskać tylko na podstawie oceny naszej zdolności kredytowej (czyli na podstawie naszych dochodów satysfakcjonujących bank), to w przypadku kredytów o wyższej wartości banki żądają zabezpieczeń kredytowych. Niestety, zdolność kredytowa jest oceniana na podstawie stanu historycznego i dzisiejszego, natomiast przyszłość jest obarczona niepewnością, dlatego banki żądają zabezpieczeń.
Przykładami zabezpieczeń kredytowych są: wpis hipoteczny nieruchomości do księgi wieczystej (zwany potocznie hipoteką), weksel in blanco lub inny weksel przenoszący prawa pieniężne z kredytobiorcy na bank, przewłaszczenie środków trwałych na rzecz banku, wpis środków trwałych do rejestru zastawów bankowych, poręczenie kredytowe, cesja (przeniesienie) praw z polisy ubezpieczeniowej (polisy na życie, polisy ubezpieczenia środków trwałych lub obrotowych od zdarzeń losowych) itp..
Dopiero spełnienie tych dwóch warunków tzn. posiadanie zdolności kredytowej i zabezpieczeń kredytu jest gwarancją otrzymania kredytu.

O czym warto wiedzieć zanim złożymy wniosek kredytowy na działalność gospodarczą?

1.) Początki są zawsze trudne, dlatego firmy nowopowstające mają utrudniony dostęp do kredytu.
2.) 2/3 nowopowstających firm jest likwidowane lub upada przed upływem trzech lat, stąd niechęć banków do udzielania kredytów nowopowstającym firmom.
3.) Pierwsze sześć miesięcy jest najtrudniejszym okresem dla nowopowstających firm - Większość banków jest skłonna kredytować firmy, które funkcjonują co najmniej sześć miesięcy oraz wykazują zysk. Atutem jest zawsze posiadanie zabezpieczeń oraz widoczny rozwój firmy (np. zakup maszyn i urządzeń).
4.) Bardzo rzadko zdarza się by bank chciał kredytować 100% inwestycji, dlatego środki własne (zwłaszcza udokumentowane na rachunku bankowym) są zachętą dla banku do poważnego potraktowania waszego wniosku kredytowego. 30-40% środków własnych jest dla większości banków wystarczającą zachętą.
5.) Od momentu założenia pierwszego konta typu ROR zaczynacie budować własną „historię kredytową”. Ważne jest, by historia kredytowa była tzw. „dobrą historią kredytową”. ROR nie jest wprawdzie kontem bankowym Waszej firmy, ale zakładając pierwszą, czy drugą firmę w życiu nie rejestrujecie jej zwykle jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub jako spółki akcyjnej, tylko działacie na podstawie wpisu do ewidencji gospodarczej, a w takim przypadku historia kredytowa ROR może być użyteczna przy składaniu wniosku o kredyt dla waszej firmy.

Gdzie szukać kredytów?

W ciągu ostatnich kilku lat zauważalna jest coraz większa konkurencja na polskich rynkach kredytowych . Wiele nowych banków oraz instytucji kredytowych rozpoczęło działalność kredytową. Dla potencjalnego kredytobiorcy oznacza to łatwiejszy niż jeszcze kilka lat temu dostęp do kredytu, także w segmencie małej i średniej przedsiębiorczości.
Mnogość ofert nie ułatwia wyboru banku, czy instytucji kredytowej, a za pięknymi reklamami nie zawsze kryją się dobre oferty. Jeśli podjęliśmy decyzję o zaciągnięciu kredytu gospodarczego najwłaściwszym jest rozpoczęcie poszukiwań w banku, w którym już mamy konto i który nas zna. Warto zebrać oferty kilku banków i złożyć wnioski kredytowe w kilku bankach jednocześnie. Choć procedury rozpatrywania wniosków są we wszystkich bankach podobne, to poszczególne banki czy nawet oddziały tego samego banku stosują zróżnicowaną politykę marketingową: począwszy od bardzo liberalnej, a skończywszy na skrajnie konserwatywnej. Nawet w różnych oddziałach tego samego banku ujawniają się różnice w ocenie zdolności kredytowej i zabezpieczeń, co wynika z różnych przyczyn, a często powodem odmowy udzielenia kredytu jest niechęć kierownictwa danego oddziału do ryzyka lub nieznajomość branży firmy składającej wniosek o kredyt. Dyrektorzy oddziałów są rozliczani nie tylko z ilości i wartości udzielonych kredytów, ale również z udzielonych kredytów tzw. trudnych.

Możliwości uzyskania kredytów należy szukać w:
1.) Bankach komercyjnych, działających jako spółki akcyjne – ten typ banków najsilniej działa w dużych miastach, chociaż od końca lat dziewięćdziesiątych zauważalna jest ekspansja banków komercyjnych w niewielkich miejscowościach zamieszkałych przez kilkanaście lub nawet kilka tysięcy mieszkańców. Jeszcze kilka lat temu banki komercyjne skupiały swoje zainteresowanie kredytowe na firmach dużych i średnich, lecz obecnie zainteresowanie banków komercyjnych małymi firmami znacznie wzrosło.
2.) Bankach spółdzielczych – są spółdzielniami, działającymi na podstawie prawa bankowego, obsługującymi zrzeszonych w nich spółdzielców – członków spółdzielni, a głównym obszarem ich działalności są obszary wiejskie oraz miasta powiatowe i gminy. Funkcjonują non-profit, a ich specyfika przejawia się tym, iż z reguły członkowie spółdzielni, którzy składają wniosek o przyznanie kredytu są znani rozpatrującym wniosek (bardzo często osobiście) i zaufanie wobec kredytobiorcy ma bardzo dużo większe znaczenie przy decyzji kredytowej, niż w przypadku banków komercyjnych.
3.) Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo Kredytowych - nie są one bankami w rozumieniu Prawa bankowego, ale de facto działają tak samo jak banki spółdzielcze na podstawie prawa spółdzielczego. W Polsce działa 69 Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych posiadających 1600 placówek w 557 miejscowościach. Liczba członków wszystkich SKOK-ów wynosi ok. 1,5 mln, a wszystkie SKOK-i są zrzeszone w Kasie Krajowej i prowadzą wspólna politykę marketingową oraz wzajemnie asekurują się. Istotną kwestią jest to, że osoby o nawet bardzo niskich, którymi nie są zainteresowane banki komercyjne, mogą w SKOK-ach uzyskać kredyt. SKOK-i udzielają kredytów zarówno osobistych, jak i gospodarczych osobom prowadzącym działalność gospodarczą i będących członkami SKOK-ów. Obszarem działalności SKOK-ów są miasta, zarówno te największe, jak i powiatowe. SKOK-i działają non-profit, podobnie jak banki spółdzielcze.

Istnieją jeszcze inne możliwości pozyskiwania kredytów gospodarczych, ale zostały one pominięte, z powodu faktu, że ich popularność jest niewielka. Temat dotacji z UP, jako sposobu na sfinansowanie działalności gospodarczej jest na ogół dość dobrze znany, dlatego został pominięty w artykule.

Uzyskanie kredytu przez firmy nowopowstające nie jest rzeczą łatwą, ale nie jest niemożliwe. Jeśli uda się wam przekonać pracowników banku, szansa jest, ale pamiętajcie, że ci spośród nich, którzy zajmują się kredytami są z reguły wyjątkowo odporni na demagogiczną argumentację. Wszak ich szkolono często przez długie lata, by stosować merytoryczne podejście do oceny kredytobiorcy.
Na początku możemy liczyć przede wszystkim na siebie, swoją determinację, swoje oszczędności i pożyczki rodzinne. I pamiętajcie, że o waszym sukcesie w biznesie decyduje tylko w 25% to co robicie (handel, produkcja lub usługi), a …….aż w 75% o waszym sukcesie decyduje jak to robicie (plan marketingowy, kampania reklamowa, zarządzanie). Wprawdzie bez pieniędzy się nie da zapewnić sobie sukcesu w biznesie, ale niedostatki finansowe można w dużym stopniu zrekompensować wykorzystaniem…. głowy.
Najtrudniejsze jest uzyskanie pierwszego kredytu, a później jego spłata. Następne kredyty, to często bajka w porównaniu do tego pierwszego.

Czego się wystrzegać?
Na rynku kredytowym w Polsce funkcjonują legalnie działające instytucje kredytowe, które oferują łatwy dostęp do kredytu. Jednakże akceptują one wysokie ryzyko kredytowe, rekompensując sobie to ryzyko bardzo wysokimi odsetkami, prowizjami i dodatkowymi, często ukrytymi opłatami. Jeśli zatem banki odmawiają udzielenia kredytu, to robią to z powodu oceny, iż kredytobiorca nie będzie w stanie spłacić kredytu. Dlatego należy unikać takich instytucji, gdyż one nie rezygnują z egzekucji swoich należności, a lichwiarskie oprocentowanie może doprowadzić do tego, że za każdą złotówkę pożyczonego pieniądza trzeba będzie oddać nawet kilka złotych. No cóż odsetki składane, albo odsetki od niespłaconych w terminie odsetek.
Te wyżej wymienione to instytucje często działające zgodnie z obowiązującym prawem instytucje, ale zdarzają się „instytucje kredytowe” działające nielegalnie. Tam na pewno nie należy szukać kredytu.
Niezależnie od tego, gdzie zaciągacie kredyt czytajcie dokładnie umowę kredytową, a najlepiej poprosić o przesłanie propozycji takiej umowy po pozytywnym rozpatrzeniu Waszego wniosku kredytowego przez bank, by zapoznać się z warunkami umowy, zwłaszcza jeśli miałoby się okazać, że umowa jest długa i mało zrozumiała.

Mariusz Czerwiński

INVEST-LAND